Finans ve teknoloji dünyasında dolandırıcılık (scam), insanları kandırarak paralarını, kişisel bilgilerini veya dijital varlıklarını çalmaya yönelik sahtekarlık girişimleridir. İnternetin ve kripto paraların yükselişiyle birlikte dolandırıcılar, kurbanlarını sömürmek için daha sofistike yöntemler geliştirmiştir.
Dolandırıcılık Türleri
Dolandırıcılıklar farklı şekillerde ortaya çıkabilir ve çeşitli grupları hedef alabilir. İşte en yaygın dolandırıcılık türlerinden bazıları:
1️⃣ Phishing (Oltalama) Dolandırıcılığı
Bu dolandırıcılık türü, gerçek bir şirketten geliyormuş gibi görünen sahte e-postalar, web siteleri veya mesajlar yoluyla kullanıcıları kandırmayı amaçlar. Amaç, giriş bilgilerini, kredi kartı verilerini veya özel anahtarları ele geçirmektir.
🔹 Örnek: Bankanızdan gelmiş gibi görünen bir e-posta alırsınız ve bilgilerinizi güncellemek için giriş yapmanız istenir. Ancak bağlantı, bilgilerinizi çalan sahte bir web sitesine yönlendirir.
2️⃣ Ponzi Şeması
Ponzi şeması, yeni yatırımcıların paralarıyla eski yatırımcılara ödeme yapılan, sürdürülebilir olmayan bir yatırım dolandırıcılığıdır. Yeni yatırım girişleri durduğunda, sistem çöker ve yatırımcılar paralarını kaybeder.
🔹 Örnek: Bir şirket, düşük riskle yüksek getiri vaat eder. Ancak gerçek kazançlar yerine, yeni katılanların paralarıyla eski yatırımcılara ödeme yapılır.
3️⃣ Kripto Para Rug Pull Dolandırıcılığı
Kripto dünyasında rug pull (halı çekme) dolandırıcılığı, bir projenin geliştiriciler tarafından yaratılıp yatırımcı çekildikten sonra bir anda terk edilmesiyle gerçekleşir. Bu durum genellikle yeni token projelerinde veya merkeziyetsiz finans (DeFi) platformlarında görülür.
🔹 Örnek: Yeni bir kripto para projesi büyük vaatlerde bulunur, yatırımcı fonlarını toplar ve ardından kurucular ortadan kaybolur. Sonuç olarak, yatırımcılar değersiz tokenlarla baş başa kalır.
4️⃣ Sahte Çekilişler ve Airdrop Dolandırıcılığı
Dolandırıcılar genellikle ünlü kişilerin, kripto borsalarının veya blockchain projelerinin kimliğine bürünerek sahte çekilişler ve airdrop (hediye dağıtımı) duyuruları yapar. Bu yöntemler, sahte sosyal medya hesapları ve yanıltıcı reklamlarla desteklenir.
🔹 Örnek: Bir Twitter gönderisi, ünlü bir milyarderin Bitcoin dağıttığını ve 0.1 BTC gönderirseniz 0.2 BTC alacağınızı iddia eder. Bu her zaman bir dolandırıcılıktır!
5️⃣ Kimlik Taklidi (Impersonation) Dolandırıcılığı
Bu dolandırıcılık türünde dolandırıcılar, müşteri hizmetleri temsilcisi, devlet yetkilisi veya ünlü bir kripto fenomeni gibi davranarak kurbanları kandırmaya çalışır. Kullanıcılardan ödeme yapmalarını, şifrelerini veya kişisel bilgilerini paylaşmalarını isterler.
🔹 Örnek: Bir dolandırıcı, Telegram üzerinden bir borsa yetkilisiymiş gibi size ulaşarak özel anahtarlarınızı ister.
Dolandırıcılıklardan Korunma Yolları
✅ Web Sitelerini ve Bağlantıları Doğrulayın – Her zaman resmi web sitesini kontrol edin ve bilinmeyen bağlantılara tıklamaktan kaçının.
✅ İki Aşamalı Doğrulama (2FA) Kullanın – Hesaplarınıza ek güvenlik katmanı eklemek, onları hacklenmeye karşı daha güvenli hale getirir.
✅ Özel Anahtarlarınızı Asla Paylaşmayın – Özel anahtarlarınızı veya kurtarma cümlelerinizi her zaman gizli tutun.
✅ Yüksek Getiri Vaatlerine Şüpheyle Yaklaşın – Eğer bir yatırım garantili kazanç vaat ediyorsa, büyük ihtimalle bir dolandırıcılıktır.
✅ Şüpheli İşaretleri Araştırın – Mesajlarda veya promosyonlarda yazım hataları, sahte sosyal medya hesapları ve gerçekçi olmayan iddialar olup olmadığını kontrol edin.
✅ Yatırım Yapmadan Önce Araştırma Yapın – Yeni projeleri her zaman inceleyin, whitepaper’larını okuyun ve topluluk geri bildirimlerini kontrol edin.